شرکت فناوران شریف طی دو دوره حضور در نمایشگاه آبادیران با ارائه طرح های فناورانه و قدم برداشتن در راستای اهداف نمایشگاه با اجرای پروژه های محرومیت زدایی در کشور به عنوان سومین غرفه برتر نمایشگاه آبادیران انتخاب شد.
اهدای جوایز غرفه برتر با حضور:
– سردار حزنی، دبیر قرارگاه محرومیت زدایی سپاه پاسداران جمهوری اسلامی
– دکتر شکری، دستیار معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس‌جمهور
خوشه کسب‌وکار: خوشه کسب‌وکار به واحدهای کسب‌وکارمتمرکز در یک منطقه جغرافیائی که با همکاری و تکمیل فعالیت‌های یکدیگر، محصولات و یا خدمات مشابه و یا مشترکی را تولید و ارائه کرده و از چالش‌ها و فرصت‌های مشترکی نیز برخوردارند، اطلاق می‌شود. خوشه‌های کسب‌وکار می‌توانند در هریک از زیر بخش‌های تولیدی، صنعتی، خدماتی، کشاورزی، هنری و صنایع دستی فعال باشند.
تحلیلی بر وضعیت موجود برنامه توسعه خوشه‌ای در کشور
تا پایان آذر ماه 1399، 526 خوشه کسب‌وکار در سطح استان‌های کشور شناسایی شده است که برنامه توسعه برای 32 خوشه در حال اجرا است و در 110 خوشه خاتمه یافته است. 55 خوشه صنعتی با سهم 10.4% متعلق به استان اصفهان بوده و استان‌های آذربایجان شرقی و مازندران با 40 و 38 خوشه در رتبه دوم و سوم قرار دارند.
تنوع فعالیت خوشه‌های کسب‌وکار شناسايی شده براساس 9 کد دورقمی آيسیك (زيربخش صنعتی) و يك زيربخش غیرصنعتی (ساير شامل گردشگری، پرورش گل و گیاه و…) در نمودار زیر نشان داده شده است. بیشترين گرايش‌های شناسايی شده خوشه‌ها مربوط به صنايع غذايی، آشامیدنی‌ها و دخانیات با سهم بیش از 34% و کمترين آنها مربوط به صنايع کاغذی، مقوا و صحافی است.
ازجمله مهمترين دستاوردهای ساختاری و اقتصادی اجرای پروژه‌های توسعه خوشه‌ای، می‌توان به افزايش میزان اشتغال، فروش و صادرات در بنگاه‌های تحت حمايت برنامه توسعه خوشه‌ای و تعداد بنگاه‌ها اشاره کرد که به ترتیب با درصد رشد 15%، 150%، 24% و 12% همراه بوده‌اند.
در نمودار بالا سهم ارزش افزوده رشته فعالیت‌های عمده اقتصادی از GDP در طی سال‌های 1392-1400 را در می‌توان دید.
لازم بذکر است که گروه صنعت شامل صنعت، معدن (استخراج نفت و گاز طبیعی و سایر معادن)، ساختمان و انرژی می‌باشد. در شکل زیر تقصیم بندی تاثیر گروه صنعت در تولید ناخالص داخلی کشور در قلب نمودار سالانه نمایش داده شده است.
ارزیابی برنامه توسعه خوشه‌ای:
برای ارزیابی توسعه خوشه‌ای از شش شاخص استفاده شده است که زیر آمده است.
شاخص توسعه یافتگی: براساس آمار خوشه‌های کسب‌وکار در حال توسعه و خاتمه يافته کشور تا پايان آذرماه 1399، از مجموع 526 خوشه کسب وکار شناسايی شده، سهم خوشه‌هايی که در مراحل آغازین هستند حدود 73% و سهم خوشه‌های درحال توسعه و خاتمه يافته به ترتیب 6 و 21 درصد است.
شاخص میزان صنعتی بودن: تا پايان سال 1398، تنها 5% از تولیدات بنگاه‌های تحت حمايت برنامه خوشه‌ای، از سطح مكانیزاسیون بالا بهره برده‌اند و مابقی تولیدات به نسبت سطح مكانيزاسيون سهم 60 و 35 درصد به ترتیب با سطح مكانیزاسیون متوسط و پايین تولید شده‌اند.
شاخص کیفیت تولیدات: کیفیت محصولات تولیدی در خوشه‌های شناسايی شده در مقايسه با رقبای داخلی و خارجی در اغلب موارد ضعیف‌تر و از سطح کیفی پايین‌تری برخوردار است. به‌گونه‌ای که 53% محصولات تولیدی اين خوشه‌ها با کیفیت پايین، برآورد شده و تنها 12% تولیدات از کیفیت بالا برخوردار است.
شاخص سطح تخصص یافتگی: سطح تخصص يافتگی بنگاه‌ها در خوشه‌های صنعتی شناسايی شده تا پايان سال 1398 نشان می‌دهد حدود 64% بنگاه‌ها از سطح تخصص يافتگی پايین و عملاً اشتراك‌گذاری کم در فعالیت‌های زنجیره ارزش برخوردار بوده‌اند. بنگاه‌هايی که در سطح تخصص يافتگی متوسط قرار گرفته‌اند 28% و تنها 8% از بنگاه‌ها از سطح تخصص يافتگی بالا بهره می‌برند.
شاخص مهارت نیروی کار: حدود 62% از نیروی کار خوشه‌های صنعتی دارای اشتغال دائم و مابقی نیز دارای اشتغال فصلی هستند. نیروهای نیمه ماهر و غیر ماهر به ترتیب حدود 56 و 39 درصد از نیروی کار شاغل در خوشه‌های صنعتی شناسايی شده را شامل می‌شوند که نشان می‌دهد بهره‌مندی ضعیفی از مزايای تخصص‌گرايی و بهره‌گیری از نیروی کار ماهر صورت گرفته است.
شاخص سطح فناوری: تنها 1% از فناوری مورد استفاده در واحدهای خوشه‌های کسب‌وکار شناسايی شده از فناوری پیشرفته و بالا استفاده می‌کنند و فناوری متوسط و پايین به‌ترتیب 54 و 45 درصد را به خود اختصاص داده‌اند.
زمان مطالعه: 1 دقیقه
تولید ناخالص داخلی (GDP) یک شاخص مهم برای اندازه‌گیری وضعیت رفاه و مقدار فعالیت اقتصادی در کشور است. در گذشته GDP با استفاده از مقدار تولید کالا و خدمات در یک بازه زمانی مشخص برای یک کشور تعریف شده است، و تاثیر هزینه تحقیق و پژوهش به دلیل احتمال محاسبه دوباره تاثیر کالا یا خدمات در اندازه‌گیری تولید ناخالص داخلی دیده نشده است. با این اوصاف تاثیر هزینه تحقیق و پژوهش تا سال 2013 در اندازه‌گیریGDP در نظر گرفته نشده است.
در آمریکا سال 2013 هزینه تحقیق و پژوهش به عنوان سرمایه‌گذاری شناخته شد، در نتیجه بعد از آن هزینه تحقیق و پژوهش به عنوان گزینه‌ای موثر بر تولید ناخالص داخلی مورد ارزیابی قرار گرفت.
این موضوع همچنین جدا از آمریکا در سال 2009 در کمیسیون آماری سازمان ملل متحد مورد بررسی قرار گرفت، که با در نظر گرفتن تحقیق و پژوهش به عنوان زمینه سرمایه گذاری به صورت میانگین 3.5 درصد رشد در تولید ناخالص داخلی اتحادیه اروپا حاصل شد.
در شکل زیر درصد هزینه مقدار تولید ناخالص داخلی ایران برای تحقیق وتوسعه در سال‌های 2002 تا 2019 نمایش داده شده است، این درصد به عنوان شاخص شدت تحقیق و توسعه و به عبارتی رشد شرکت‌های دانش بنیان در داخل کشور می‌باشد:
مشاهده می‌شود که بیشترین مقدار این شاخص در سال 2019 برابر 0.8 درصد می‌باشد، که در مقایسه با کشورهای توسعه یافته مقدار پایینی می‌باشد.
#اقتصاد دانش بنیان
#تحقیق و توسعه
#تولید ناخالص داخلی (GDP)
#شدت تحقیق و توسعه
محققان نشان دادند که می‌توان با اصلاحاتی در یک روش کلاسیک تولید هیدروژن، میزان تولید این گاز را به شکل قابل توجهی افزایش داد.
آلومینیوم یک فلز بسیار واکنش‌پذیر است که می‌تواند اکسیژن را از مولکول‌های آب جدا کند و گاز هیدروژن تولید کند. استفاده گسترده از آن در محصولاتی که خیس می‌شوند هیچ خطری ندارد زیرا آلومینیوم فوراً با هوا واکنش می‌دهد و پوششی از اکسید آلومینیوم به دست می‌آورد که مانع از واکنش‌های بعدی می‌شود.
برای سال‌ها، محققان تلاش کرده‌اند تا راه‌های کارآمد و مقرون‌به‌صرفه‌ای برای استفاده از واکنش‌پذیری آلومینیوم برای تولید سوخت هیدروژن پاک بیابند. یک مطالعه جدید توسط محققان دانشگاه کالیفرنیا نشان می‌دهد که کامپوزیت گالیم و آلومینیوم که به راحتی تولید می‌شود، نانوذرات آلومینیومی ایجاد می‌کند که به سرعت با آب در دمای اتاق واکنش می‌دهند و مقادیر زیادی هیدروژن تولید می‌کنند. گالیم پس از واکنش به راحتی برای استفاده مجدد بازیابی شد، که ۹۰ درصد هیدروژنی را به دست می‌آورد که از نظر تئوری می‌توان از واکنش تمام آلومینیوم موجود در کامپوزیت تولید کرد.
اسکات الیور، استاد شیمی دانشگاه کالیفرنیا، گفت: «ما به هیچ ورودی انرژی نیاز نداریم، و هیدروژن دیوانه‌وار تولید می‌کند. من هرگز چیزی شبیه به آن ندیده‌ام.»
نتایج این پروژه در Applied Nano Materials منتشر شده است.
واکنش آلومینیوم و گالیم با آب از دهه ۱۹۷۰ شناخته شده است و ویدیوهای آن را به راحتی می‌توان به‌صورت آنلاین پیدا کرد. این فرآیند به این دلیل انجام می‌شود که گالیم، در دمای بالاتر از اتاق، پوشش اکسید آلومینیوم غیرفعال را حذف می‌کند و امکان تماس مستقیم آلومینیوم با آب را فراهم می‌کند. با این حال، این مطالعه جدید شامل چندین نوآوری و یافته‌های جدید است که می تواند به کاربردهای عملی منجر شود.
سینگارام گفت که این مطالعه از مکالمه‌ای که با دانشجویی به نام ایسای لوپز، یکی از نویسندگان مقاله، انجام داده بود نشات گرفته است. این دانشجو چند ویدیو دیده بود و شروع به آزمایش تولید هیدروژن از طریق آلومینیوم-گالیم در آشپزخانه خانه خود کرده بود.
سنگارام گفت: «او این کار را به روش علمی انجام نمی‌داد، بنابراین یک دانشجوی تحصیلات تکمیلی را با او همراه کردم تا یک مطالعه سیستماتیک انجام دهند. فکر می‌کردم این مطالعه یک پایان‌نامه کارشناسی ارشد خوب برای او باشد که خروجی هیدروژن را از نسبت‌های مختلف گالیم و آلومینیوم اندازه‌گیری کند.»
مطالعات قبلی عمدتاً از مخلوط‌های غنی از آلومینیوم و گالیم یا در برخی موارد آلیاژهای پیچیده‌تر استفاده می‌کردند. اما آزمایشگاه سینگارام دریافت که تولید هیدروژن با کامپوزیت غنی از گالیوم افزایش یافته است. در واقع، نرخ تولید هیدروژن به قدری غیرمنتظره بالا بود که محققان فکر کردند باید چیزی اساساً متفاوت در مورد این آلیاژ غنی از گالیوم وجود داشته باشد.
الیور پیشنهاد کرد که تشکیل نانوذرات آلومینیوم می‌تواند دلیل افزایش تولید هیدروژن باشد و آزمایشگاه او تجهیزات مورد نیاز برای تعیین مشخصات آلیاژ در مقیاس نانو را دارد. محققان با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی و پراش اشعه ایکس، تشکیل نانوذرات آلومینیوم را در یک کامپوزیت گالیم-آلومینیوم ۳:۱ نشان دادند که نسبت بهینه برای تولید هیدروژن است. سینگارام گفت: «گالیم نانوذرات را جدا می‌کند و از تجمع آنها به ذرات بزرگتر جلوگیری می‌کند.»
این کامپوزیت را می‌توان با منابع آلومینیومی در دسترس، از جمله فویل یا قوطی‌های مستعمل، ساخت و کامپوزیت را می‌توان با پوشاندن آن با سیکلوهگزان برای مدت طولانی نگهداری کرد تا از رطوبت محافظت شود.
سینگارام گفت، اگرچه گالیوم فراوان نیست و نسبتاً گران است، اما می‌توان آن را چندین بار بازیابی کرد و دوباره از آن استفاده کرد بدون اینکه اثربخشی خود را از دست بدهد. با این حال، باید دید که آیا این فرآیند می‌تواند برای تولید تجاری هیدروژن کاربردی باشد یا خیر.
فناوری اینترنت اشیا این امکان را فراهم می‌کند تا با کنترل از راه دور، بهره‌وری در صنایع مختلف افزایش یابد. این فناوری با ایجاد شبکه‌ای میان ابزارها، آنها را به هم متصل می‌کند.
اینترنت اشیا علم جدیدی نیست و سال‌ها است در دنیا به عنوان یکی از فناوری‌های کاربردی در توسعه صنایع و فناوری‌های نقش آفرینی می کند. این علم با ایجاد شبکه‌ای از ابزارها به بشر کمک می کند تا با سرعت و سهولت بیشتری کار خود را پیش ببرد.
کشاورزی، سلامت، آموزش، پزشکی، حمل‌ونقل، نساجی و غیره از جمله صنایع برخوردار از مزایای این فناوری هستند و کارآمدی خود را ارتقا داده‌اند. در این نوع از فناوری همه اشیا در هم تنیده می‌شوند و در قالب یک شبکه، اطلاعات و داده‌ها را در دسترس قرار می‌دهند. هر شی‌ای در اطراف ما پتانسیل این را دارد که به اینترنت متصل شود و رفتار ما با خودش را برنامه‌ریزی کند.
به همین دلیل صنایع به سمت استفاده از این فناوری حرکت کرده‌اند تا بهره‌وری خود را افزایش دهند. این فناوری به مجموعه‌های صنعتی کمک می کند تا در کنار صرفه جویی در زمان و هزینه‌ها، تولید محصولات و ارائه خدمات خود و ایمنی فضای کار و دستگاه‌ها را ارتقا دهند.
شبکه‌های اینترنت اشیا صنعتی که تجهیزات هوشمند را به یکدیگر متصل کرده‌اند، باعث می شوند تا داده‌ها بین تمامی بخش‌ها از جمله افراد، کارخانه و غیره تبادل شود. مدیران بخش‌های صنعتی می‌توانند به کمک اینترنت اشیا صنعتی بر چگونگی انجام و پیشرفت فعالیت های شرکت خود نظارت داشته باشند. این کار آنها را در اتخاذ تدابیر درست مدیریتی یاری می‌کند.
اینترنت اشیا در ایران نیز جایگاه خود را به تدریج یافته است و امروز صنایع برای در اختیار داشتن و استفاده از این فناوری ترغیب شده‌اند. شرکت‌های دانش‌بنیان نیز با ورود به این عرصه زیرساخت‌های فناورانه توسعه آن را فراهم کرده‌اند.
ایران و دانش اینترنت اشیا
ایران بیستمین کشور در دنیا است که به دارندگان فناوری اینترنت اشیا پیوسته است. این مفهوم برای نخستین بار توسط یکی از کارآفرینان و توسعه دهندگان حوزه اینترنت مطرح شد و از آن زمان تاکنون با سرعت بالایی در حال توسعه یافتن است و امروز عددی بیش از 160 شرکت دانش بنیان در این حوزه فعالیت می کنند. بر اساس پیش بینی های صورت گرفته شرکت‌های دانش بنیان می‌توانند سهم ایران از بازار دو تریلیون دلاری اینترنت اشیا را بالا ببرند و برمبنای پیش‌بینی ها تا ١٠ سال آینده این بازار را به چهار تا ١١ تریلیون دلار برسانند.
فناوری اینترنت اشیا با تلاش فعالان این حوزه بومی‌سازی شده و فناوران ایرانی در آن نقش پررنگی را بازی خواهند کرد و ازاین رو معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برنامه شناسایی و حمایت از این شرکت ها را دردستور کار قرار داد تا آنها را زیر یک سقف مشترک جمع کند، بازیگرانی که هر کدام نقشی موثر در توسعه این زیست‌بوم دارند.
توسعه صنعت نساجی با کمک اینترنت اشیا
به طور مثال شرکتی دانش‌بنیان به حوزه اینترنت اشیا و ارتباط آن با صنعت نساجی برآمد و توانست این حوزه را در کشور به سمت این فناوری سوق دهد. این مجموعه با تولید دستگاه کنترل از راه دور صنایع به یاری صنعت نساجی آمد و بهره وری آن را بالا برد.
این محصول توسط شرکت بامداد ایده و فناوری آراز توسعه یافته است و این امکان را بوجود آورده که دستگاه های مختلف در صنایع نساجی برای مثال اگر یک کیلومتر با یکدیگر فاصله دارند، به یکدیگر متصل شوند و مدیریت فرآیند تسهیل شود.
دستگاه های مختلف بواسطه مودم به یکدیگر وصل می شوند و یک شبکه کنترل در کارخانه ایجاد می شود که از طریق آن شبکه مجموعه مدیریت می شود. بهره گیری از اینترنت اشیا این فرصت را ایجاد می‌کند تا در سیستم قطعی ایجاد نشود و اطلاعات نیز مفقود نشوند.
مجموعه دستگاه کنترل از راه دور، هزینه مدیرت مجموعه را به شدت کاهش می دهد و این امر سبب شده تا نظر مشتریان خارجی را نیز جلب کند و رویه صادرات دستگاه کنترل از راه دور با استفاده از اینترنت اشیا در دستور کار قرار گیرد. دستگاه کنترل از راه دور با وجود داشتن پشتیبانی، یک پنجم نمونه خارجی قیمت دارد.
فناوری اینترنت اشیا به رونق کسب و کارهای صنعتی منجر می شود و سرعت تغییرات را در بنگاه‌های اقتصادی بالا می برد. آمارها حاکی از این است که کسب و کارهایی که از اینترنت اشیا در زیرساخت‌های خود استفاده می کنند، بطور چشمگیری در زمینه های همچون امنیت، بهره‌وری و همچنین سودآوری، رشد داشته‌اند.
مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
اقتصاد چرخشی (Circular economy) یکی از مدل های نوین تولید و مصرف در دنیا است، که صنایع مختلف در راستای توسعه پایدار می توانند از آن بهره مند شوند. فعالیت های اقتصاد چرخشی شامل موارد زیر می شود:
● استفاده مجدد (reusing)
● تعمیرات و نگهداری(repairing)
● بازیافت (recycling)
زنجیره تمامی صنایع فرآیندی از اقتصاد خطی (Linear economy) استفاده می کندکه در آن مواد اولیه (خوراک فرآیند) وارد سیستم فرآوری شده و بعد از انجام فرآیند و تولید محصولات هدف، ضایعات/پسماند و پساب زیادی تولید و وارد محیط می شود، از طرفی محصولات هدف هم بعد از گذراندن دوره مصرف آنها به عنوان ضایعات وارد طبیعت می شوند.
اما در اقتصاد چرخشی این زنجیره شکسته شده و در راستای توسعه پایدار تمامی فعالیت های اقتصادی، زیست محیطی و مدیریت منابع را در نظر می گیرد که نتیجه آن کاهش مصرف منابع (مواد، انرژی و …)، کاهش تولید پسماند و ضایعات می شود.
Doctor Process در مجموعه فعالیت های خود از مفهوم اقتصاد چرخشی بهره می برد.
